به گزارش گروه رسانه و تبلیغات بیتامین، به دلیل شرایط ژئوپولوتیکی، جغرافیایی، هوای گرم و خشک کشور، کمبود منابع آبی (کمبود بارش‌ها)، نبود تجهیزات به روز کشاورزی و عدم دسترسی به فناوری‌های روز دنیا باعث شده که در چند سال گذشته تامین نهاده‎‌های دامی به ویژه کنجاله سویا با مشکلاتی مواجه شود که برای از بین بردن این مشکلات و چالش‌ها مسئولان به فکر واردات نهاده‌های افتادند که این سهم واردات به گفته برخی کارشناسان حدود 90 درصد است.

دلیل اصلی عدم تامین نهاده‌های دامی در چند ماه گذشته

طی ماه‌های گذشته به ویژه پس از عدم تخصیص ارز 4200 تومانی از سوی بانک مرکزی برای واردات نهاده‌های دامی اختلالات جدی در روند تامین و  توزیع نهاده‌ها ایجاد شد که آثار این موضوع در روند جوجه‌ریزی‌های اواخر سال گذشته به خوبی نمایان شد.

علاوه بر عدم تخصیص ارز برای واردات نهاده‌های دامی به گفته کارشناسان سامانه بازارگاه نیز با داشتن برخی مشکلات در روند کاهش جوجه‌ریزی‌ها و ایجاد چالش‌ها نقش داشته است.

نهاده‌های که تامین شده بود باید از طریق سامانه بازارگاه که به منظور، شفافیت فعالیت اجزای زنجیره کنترل قیمت در سقف مصوب ایجاده شده، خرید و فروش می‌شد که این سامانه نیز با چالش‌های جدی مواجه بود که برمشکلات تولیدکنندگان بیش از بیش افزود.

مزایا و معایب سامانه بازارگاه

از مهمترین مزایای راه اندازی سامانه بازارگاه این است که تولیدکنندگان بدون واسطه با تشکل‌های دام و طیور در ارتباط هستند و از سوی دیگر هردامدار، مرغدار یا صاحب کارخانه تولید دان می‌تواند به صورت مستقیم اقدام به خرید از این سامانه کند.

اما با این حال سامانه بازارگاه دارای مشکلاتی است که موجب ایجاد گلایه‌های از سوی تولیدکنندگان شده است.

*کمبود عرضه نهاده‌ها و عدم رضایت تولیدکنندگان از چرخه توزیع

علاوه بر تمهیداتی که دولت برای تامین و توزیع نهاده‌های دامی در نظر گرفته است، همچنان تولیدکنندگان از نحوه تامین و عرضه نهاده‌ها به ویژه کنجاله سویا گلایه دارند. به طور مثال یک تولیدکننده گوشت مرغ از جوجه‌ریزی تا کشتار 40 تا 45 روز فرصت دارد تا خوراک مرغداری خود را تامین کند، این درحالی است که در شرایط فعلی زمان تحویل خوراک از زمان خرید، حدود 45 تا 50 روز است که این موضوع باعث شده برخی از تولیدکنندگان برای تامین نهاده‌های خود رو به بازار آزاد بیاورند و با قیمت بالاتری نیازهای خود را تامین کنند.

*انحصار واردات نهاده‌های دامی

طبق آخرین گزارشی که کمیسیون کشاورزی مجلس از وضعیت بخش کشاورزی و تامین نهاده‌های دامی ارائه کرد، مشخص شد که وادات نهاده‌های دامی در انحصار دو شرکت قرار دارد که این موضوع باعث ایجاد مشکلاتی برای تامین و توزیع نهاده‌ها شده است.

*الزام مرغدار به پرداخت نقدی نهاده خریداری شده

تولیدکنندگانی که از سامانه بازارگاه خرید داشته‌اند باید ظرف 4 روز اقدام به واریز وجه به حساب اعلام شده، کنند که در غیر این صورت سفارش انجام شده لغو خواهد شد و این مشکل نیز وجود دارد که خریداران نمی‌توانند حداقل در چندین نوبت وجه را پرداخت کنند و اگر به یکباره این کار صورت نگیرد سهمیه از بین می‌رود، به نظر می‌رسد با توجه به شرایط کشور تامین نقدینگی با حجم بالا برای تولیدکنندگان قدری مشکل است که باید در این راستا از سوی مسئولان چاره‌ای اندیشیده شود.

*کم‌فروشی و عدم رعایت سهمیه رسمی مرغدار در بارگیری

برای درک این موضوع مثال ساده‌ای می‌زنیم و آن اینکه تولیدکننده‌ای 16 تن کنجاله سویا از سامانه بازارگاه خریداری می‌کند و به دلیل پرک بودن کنجاله سویا یا سایرعوامل حدود 14 تن کنجاله تحویل داده می‌شود که این امر باعث می‌شود همان سهمیه ناچیزی که تخصیص داده شده نیز کاهش پیدا ‌کند.

*نبود نظارت بر کیفیت خوراک

در روزهای گذشته سیدعلیان مدیر کل دفتر بهبود تغذیه و جایگاه دام وزارت جهاد کشاورزی اعلام کرد که “در حال حاضر کیفیت سویای استحصالی از کارخانجات روغن‌کشی داخلی، مورد تائید این دفتر نیست و توقع ما حداقل عیار پروتئین کنجاله سویا 42 درصد می‌باشد، که در برخی مواقع این عدد 38 درصد است، مکاتباتی با معاونت بازرگانی وزارت جهاد داشته‌ایم تا در سامانه بازارگاه کنجاله سویای عرضه شده با پروتئین حداقل 42 درصد و با قیمت مصوب عرضه شود.”

*عدم شفافیت و اعلام عمومی سهمیه تعلق گرفته افراد و زمینه‌های ایجاد امضاهای طلایی

از یک سو عدم تناسب اختصاص نهاده‌ها با مقدار جوجه‌ریزی‌ها  و از سوی دیگر عدم شفافیت در نحوه تخصیص نهاده به برخی افراد و اعلام عمومی میزان آن بر مشکلات و چالش‌های این سامانه افزوده است که باعث گلایه‌مندی تولیدگان از مسئولان وزارت جهاد کشاورزی شده است.

*جمع‌بندی

به نظر می‌رسد با توجه به چالش‌ها و مشکلاتی  که سامانه بازارگاه با آن مواجه است تا حدودی این سامانه هم در عدم کارایی و اختلال در نظام توزیع نهاده‌ها نقش دارد و باید مسئولان چاره‌ای برای این موضوع بیندیشند، چون عدم تامین نهاده‌ها و بالا رفتن قیمت آن تاثیر مستقیمی بر روند تولید دارد و باعث کاهش حاشیه سود تولیدکنندگان می‌شود.